INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Sudymunt (Sudemunt)  

 
 
XIV w. - 1394
Biogram został opublikowany w latach 2007-2008 w XLV tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Sudymunt (Sudemunt) (zm. 1394), kniaź litewski na Ejszyszkach, krewny księcia Witolda.

Wg Józefa Wolffa był S. panem Wejszyszek nad Wilią koło Horodka, natomiast I. Jonynas sądził, iż były to położone kilkadziesiąt kilometrów na południowy zachód od Wilna Ejszyszki. Wolff wątpił w kniaziowskie pochodzenie S-a, Władysław Semkowicz zaliczał jego ród do kniaziowskich, które spadły do rangi bojarskich, a Henryk Łowmiański ostrożnie przypisywał go do rodu bojarskiego, wyniesionego do godności kniaziowskiej dzięki powinowactwu z ks. Witoldem. Źródła krzyżackie konsekwentnie nazywały S-a kniaziem i krewnym ks. Witolda, określany był on także mianem szwagra Witolda, brata małżonki Witolda księżnej Anny (Jonynas, E. Gudavičius); uznawano też, że był pierwszym mężem jej siostry Julianny, księżniczki smoleńskiej (J. Tęgowski). Opowiedział się po stronie ks. Witolda w czasie jego konfliktu z w. ks. lit. Jagiełłą w l. 1382–4. Trudno dociec, czy S. towarzyszył księciu już w ucieczce na Mazowsze jesienią 1382, czy też przyłączył się do niego dopiero pod koniec r. 1383, gdy Witold otrzymał od zakonu krzyżackiego gród obronny Neu-Marienburg położony nad Niemnem poniżej ujścia Dubissy (Gudavičius). Dn. 30 I 1384 świadczył S. na dokumencie Witolda, w którym ten, jako książę trocki, uznawał się lennikiem Zakonu i zrzekał się Żmudzi oraz obszaru kowieńskiego. Wiosną t.r. wziął S. udział w wielkiej wyprawie krzyżackiej przeciwko Litwie, w trakcie której jako «capitaneus» Witolda walczył u boku komtura Ragnety. Towarzyszył Witoldowi także, gdy w lipcu t.r. zerwał on przymierze z Krzyżakami i przeszedł na stronę Jagiełły; to wtedy spalone zostały nadniemeńskie twierdze Neu-Marienburg, a nieco później Neu-Marienwerder.

Po powrocie na Litwę S. odzyskał Ejszyszki. Pod koniec r. 1389, stojąc po stronie Władysława Jagiełły, doniósł ks. Korybutowi Olgierdowiczowi, strzegącemu z ramienia Skirgiełły Wilna, o planach ks. Witolda podstępnego opanowania miasta; zamach udaremniono, choć buntowi Witolda i jego ucieczce do Prus nie udało się zapobiec. Postawa S-a podczas tych wydarzeń pozwala przypuszczać, iż to jemu (Litwinowi Sudimuntowi) w czerwcu 1394 z osobistego polecenia króla wypłacono pieniądze na hełm i kaftan.

Podczas najazdu krzyżackiego, latem 1394, najpewniej ponownie pod dowództwem Witolda, walczył S. w obronie Litwy. Został schwytany przez Krzyżaków w sierpniu t.r. w okolicach Poporci, gdzie znajdował się umocniony obóz księcia i zginął, powieszony na drzewie za nogi jako zdrajca. Jeśli był to odwet za zdradę, może to wskazywać na znaczący udział S-a w odstąpieniu Witolda od Krzyżaków w r. 1384 oraz w zniszczeniu wówczas dwóch obronnych grodów nadniemeńskich. W krzyżackiej odpowiedzi na litewskie oskarżenia postawione im na soborze w Konstancji właśnie S. został wymieniony jako towarzysz zdrady Witolda w lecie 1384.

Nic nie wiadomo na temat potomstwa S-a. Być może jego żoną była Julianna smoleńska, która zapewne powtórnie wyszła za mąż, za Wojciecha Moniwida, jednego z najbliższych współpracowników w. ks. Witolda. Niezachowaną już pieczęć Sudymunta z r. 1384 z napisem «Sigillum Sudemont de Wesisken» opisał Marian Gumowski.

 

Lietuvių Enc., XXIX; Wolff, Kniaziowie lit.-rus.; – Gudavičius E., Lietuvos istorija iki 1569, Vilnius 1999; Gumowski M., Pieczęcie książąt litewskich, „Ateneum Wil.” T. 6: 1930 s. 714; Jonynas I., Vytauto šeimyna, w: tenże, Istorijos baruose, Vilnius 1984 s. 57–61; Łowmiański H., Studia nad początkami społeczeństwa i państwa litewskiego, Wil. 1932 II; Petrauskas R., Lietuvos diduomenė XIV a. pabaigoje – XV a., Vilnius 2003; Semkowicz W., Braterstwo szlachty polskiej z bojarstwem litewskim w unii horodelskiej 1413 roku, w: Polska i Litwa w stosunku dziejowym, W.–Kr. 1914 s. 417; Tęgowski J., Małżeństwa księcia Witolda Kiejstutowicza, „Roczn. Pol. Tow. Herald.”, S. Nowa, T. 2: 1995 s. 178; – Cod. epist. Vitoldi; Rachunki dworu Władysława Jagiełły; Script. Rer. Pruss., II–III, V.

Lidia Korczak

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Mikołaj Wierzynek młodszy

okolo przełomu XIII i XIV w. - 1368
kupiec
 

Elżbieta Pomorska

po 1345 roku - 1393-02-14
żona cesarza Karola IV
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.